Teoretyczne i praktyczne przestrzenie resocjalizacji i pracy socjalnej, Środa Wielkopolska 20.04.2012 r.

Współczesność stawia przed nami nowe wymagania…, taką frazą zaczynało się wiele sprawozdań z konferencji naukowych i seminariów, z którymi miałem możliwość zapoznać się na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat. Jednakże w 2012 r. znajdujemy się, opisując za organizatorami seminarium w wymiarze przestrzeni resocjalizacyjnych, rzeczywiście w arcyciekawym momencie. Po pierwsze, konsekwencje kryzysu ekonomicznego determinują działania różnych instytucji najczęściej pod hasłem oszczędzajmy, za którym kroczą refleksje i dalej stopniowo formułowane koncepcje poważnych przekształceń systemowych, mogących w nieodległej perspektywie zmienić oblicze kontroli, pomocy i wsparcia osób znajdujących się w kryzysowych sytuacjach życiowych. Po drugie nasza rodzima resocjalizacja, jej oblicze teorii i praktyki, jest coraz częściej konfrontowana ze światowymi tendencjami, co także może stanowić inspirację do krytycznego namysłu.

W takim oto momencie środowiska akademickie dwóch uczelni zdecydowały się na zorganizowanie seminarium naukowego, w ramach którego postanowiono w czternastu wystąpieniach, poruszyć wiele wątków związanych z aktualnymi problemami resocjalizacji i pracy socjalnej. Opisując wystąpienia poszczególnych prelegentów nie sposób na wstępie nie zauważyć, że prowadzenie seminarium przez dr Annę Knocińską z GSW Milenium i dr Przemysława Frąckowiaka z WWSSE nie tylko dyscyplinowało uczestników, ale poprzez rzeczowe wprowadzenia, a nade wszystko błyskotliwe podsumowania referatów, otwierało intelektualną perspektywę do dalszych rozważań i przemyśleń dla wszystkich występujących.

Trudna rola pierwszej referentki przypadła dr Jolancie Spętanej, której wystąpienie nt Granicznych sytuacji egzystencjalnych w kontekście procesów resocjalizacji i readaptacji społecznej, stanowiło bardzo interesujące spojrzenie na resocjalizacyjną teorię z perspektywy koncepcji Karla Jaspersa, w tym szczególnie pojęcia sytuacji granicznej i doświadczenia inności. Prelegentka podjęła się także opisu nowych perspektyw resocjalizacji, zwracając min. uwagę na wielokulturowość jako jedną z nich. Wystąpienie było szczególnie interesujące ponieważ konteksty psychologiczno – filozoficzne to fundamenty teorii resocjalizacyjnych, które powinny być nieustannie analizowane i opisywane, także min. dla odnajdywania nowych inspiracji i w konsekwencji, wyznaczania nowych perspektyw. W mojej opinii tekst wystąpienia pani Doktor stanowi gotowy materiał nie tylko do indywidualnych przemyśleń, ale także do zajęć ze studentami z teorii resocjalizacji.

Dr A. Knocińska w swoim wystąpieniu skoncentrowała się na relacjach pomiędzy wartościami ewangelicznymi, a profilaktyka społeczną. Przecież pytanie na ile wartości ewangeliczne mogą inspirować profilaktykę społeczną pozostaje wciąż otwarte. Dzięki Pani Doktor w seminaryjnym dyskursie pojawiły się takie terminy jak sfera duchowa, refleksja teologiczna i miłość chrześcijańska. Temat i stosowana terminologia, determinowały nawiązanie do myśli jakże ważnego filozofa Sorena Kirkegaarda. Dzięki wystąpieniu dr A. Knocińskiej osobista refleksja nad pierwotnymi inspiracjami dla pracy z drugim człowiekiem była jak najbardziej uzasadniona.

Elżbieta Stępa skoncentrowała się na przedstawieniu koncepcji przeciwdziałania zagrożeniom rozwoju społecznego młodzieży. Akcentując w swoim wystąpieniu szczególną rolę wychowawczą jaka związana jest ze środowiskiem rodzinnym i szkolnym.

Justyna Wardęcka w swoim wystąpieniu przybliżyła pojęcie szansy życiowej, postulując potrzebę wspierania aspiracji dzieci, jako praktyki przeciwdziałającej niedostosowaniu społecznemu.

Kolejny prelegent dr Krzysztof Gieburowski dokonał analizy ostatnich aktów prawnych związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie, koncentrując się na regulacjach prawnych związanych z działalnością zespołów interdyscyplinarnych. Szczególnie ważnym spostrzeżeniem występującego było sformułowanie opisujące funkcjonowanie wskazanych powyżej uregulowań, jako formuły wsparcia rodziny i jej ochrony.

Paulina Manuszak przedstawiła w swoim wystąpieniu założenia i etapy realizacji projektu badawczego związanego z sytuacją matek wychowujących samotnie dzieci.

Michał Szykut kurator zawodowy, skoncentrował się na zagadnieniach związanych z perspektywą transformacji rodzimego systemu probacji. W ramach refleksji nawiązał do przekształceń probacji brytyjskiej, postulując wzorem angielskim, jak warunek podstawowy szczegółową ewaluację stanu aktualnego we wszystkich jego wymiarach. Bez tej fundamentalnej analizy swego rodzaju posiadanych aktywów, blasków i cieni dzisiejszego systemu, kolejny krok w kierunku zmiany może mieć poważne negatywne konsekwencje /nawiązanie do permanentnej transformacji brytyjskiej probacji trwającej już od kilkunastu lat !/. Jako postulat związany bezpośrednio z pracą kuratorów w Polsce, prelegent wnosi pozostawienie jako praktyki kontaktów kuratorów z podopiecznymi w ich środowisku. Jednocześnie postuluje racjonalny stosunek do korzystanie z doświadczeń innych systemów, bez ich afirmacji, ale również bez fundamentalnej krytyki.

Wątki probacyjne stanowiły treść kolejnego wystąpienia, którego autor Wojciech Mroczkowski – Prezes WSKS, skoncentrował się na wykonywaniu kary ograniczenia wolności w okręgu poznańskim. Prelekcja kolegi kuratora uzupełniona o prezentację multimedialną, to głos w sprawie korzyści związanych z wykonywaniem kary ograniczenia wolności przez skazanych. W. Mroczkowski jako praktyk, zdaje sobie doskonale sprawę jak duże walory wychowawcze dla skazanych, ale również realne korzyści dla środowisk lokalnych, wynikają z realizowania tego typu orzeczeń. Dlatego też trudno odmówić aktualności konkluzji kolegi zawartej w pytaniu, dlaczego zdarza się, że wciąż tak rzadko w wielu miejscach w naszym kraju, orzekanie kary ograniczenia wolności nie jest powszechne?

Anna Hedrych – Stanisławska, strażniczka miejska, kontynuowała wątki z poprzedniego wystąpienia, wskazując na współpracę pomiędzy kuratorami, a strażnikami miejskimi, jako kluczowego elementu dla stworzenia warunków do wykonywania kary ograniczenia wolności. Wspólne działania przedstawicieli obu służb generują nowe wymiary czasowe, w których skazani mogą wykonywać obowiązek nieodpłatnej kontrolowanej pracy /8.00 – 20.00/, dając możliwość wykonywania pracy zarobkowej, nie dezorganizując życia skazanym i ich rodzinom. Lokalnej wspólnocie natomiast, pozwala korzystać z pracy dozorowanych zgodnie z miejscowymi potrzebami.

Sebastian Dec, dyrektor zakładu poprawczego w swoim oryginalnym wystąpieniu nawiązywał do dorobku naukowego prof. Frąckowiaka, jednocześnie polemizując z wcześniejszymi wystąpieniami. Przede wszystkim odwołując się do swoich doświadczeń, wskazywał na potrzebę racjonalnego korzystania z projektów zagranicznych, postulując uwzględnianie rodzimego dorobku myśli resocjalizacyjnej. Jednocześnie S. Dec zauważył pilną potrzebę prowadzenia aktualnych badań, dotyczących skuteczności rożnych form działalności resocjalizacyjnej, bo bardzo często krytycy skuteczności naszej pracy, posiłkują się badaniami sprzed kilkunastu lat.

Małgorzata Pieczyńska – Jędrycka skoncentrowała się na ważnej roli aktywności fizycznej, opisując ją jako jedną z funkcji zakładu poprawczego. Sposób przedstawienia tematu, zaangażowanie prelegentki wraz z wykorzystaniem pomocy dydaktycznych, stanowiły o atrakcyjności wystąpienia.

Sylwia Dec wychowawczyni w zakładzie poprawczym, pozwoliła spojrzeć uczestnikom seminarium na funkcjonowanie zakładu z perspektywy jego pensjonariuszy. Wyznaczając etapy stopniowego wzrastania chłopców w społeczność placówki, uzmysłowiła słuchaczom jak złożony jest to proces i jak wiele znaczy on dla każdego młodego człowieka.

Anna Kruszyk przedstawiła wyniki i wnioski z projektu badawczego związanego z funkcjonowaniem kobiet jak wychowawców w zakładzie poprawczym. Rzeczywistość pracy kobiet jest nieco inna, co przede wszystkim wiąże się z odmienną perspektywą ich postrzegania przez pensjonariuszy. Oczekiwania jakie wychowankowie mają w stosunku do kobiet oraz ich relacje z wychowawczyniami, to bardzo ciekawe zagadnienia, interesująco przedstawione przez A. Kruszyk.

Ostatnie seminaryjne wystąpienie Bożeny Szot związane było z problematyka leczenia uzależnień, usytuowaniem ośrodków leczniczych w systemie resocjalizacji min. na przykładzie placówek Stowarzyszenia Karan.

Podsumowując środzkie seminarium warto podziękować organizatorom za gościnność z której mogli skorzystać członkowie WSKS i dodać, że współpraca stowarzyszenia i WWSSE będzie kontynuowana. Kolejna, druga letnia edycja seminaryjna, odbędzie się w Lęborku 06.07.12 r. Deklarowana przez partnerów organizujących przedsięwzięcia chęć wydania publikacji poseminaryjnych, pozwoli na zebranie w formie książkowej wielu ważnych artykułów, które wymiernie wzbogacą rodzimą teorię i praktykę resocjalizacyjną.