Relacja z III Międzynarodowej Konferencji
„Za kurtyną resocjalizacji. Nowe wyzwania i doświadczenia”
W dniu 08.04.2016 r , po raz trzeci, w gościnnych murach Collegium Humanisticum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu odbyła się Międzynarodowa Konferencja „Za kurtyną resocjalizacji”. Tematem przewodnim były „Nowe wyzwania i doświadczenia”. Jak w latach ubiegłych gospodarzami spotkania byli Pani prof. Małgorzata Kowalczyk i Pan dr Michał Szykut – pracownicy naukowi Uniwersytetu.
Konferencję poprzedziła Debata Penitencjarna zorganizowana dnia 07.04.2016 r w Auli Colegium Humanisticum W obu przedsięwzięciach udział wzięli przedstawiciele świata nauki z ośrodków akademickich: Białegostoku, Gdańska, Katowic, Krakowa, Kielc, Łodzi, Olsztyna, Poznania, Szczecina, Torunia, Warszawy i Wrocławia oraz praktycy działający w różnych obszarach oddziaływań resocjalizacyjnych: między innymi kuratorzy zawodowi, pracownicy zakładów penitencjarnych, policji, działacze stowarzyszeń, streetworkersi. Cieszy fakt, że zarówno w debacie jak i konferencji bardzo aktywnie uczestniczyli studenci zrzeszeni w kołach naukowych. Dopisali również goście z zagranicy: Danii, Niemiec, Ukrainy oraz Wielkiej Brytanii.
Tematem przewodnim debaty była między innymi praca kuratora sądowego na rzecz środowisk lokalnych w zakresie zapobiegania przestępczości oraz przedstawienie przez studentów sylwetki kuratora w rodzimej popkulturze. Po raz pierwszy mówiono również otwarcie o konieczności zapewnienia kuratorom bezpieczeństwa podczas wykonywania czynności służbowych. Niewątpliwie temat ten został wywołany w związku z coraz częściej występującymi atakami agresywnymi wobec kuratorów i bezkarnością agresorów.
Bardzo ciekawie o problemach pracy zawodowej kuratorów oraz o sposobach radzenia sobie z nimi mówili Piotr Bolewicki Kurator Okręgowy Sądu Okręgowego w Toruniu oraz Izabella Dembek kurator rodzinny z Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie. W okręgu toruńskim, jako jedynym w kraju, prowadzony jest program superwizyjny w którym uczestniczą kuratorzy. W wystąpieniu zatytułowanym „Superspojrzenie na resocjalizację – superwizje w pracy kuratora sądowego, doświadczenia toruńskie” zaprezentowano wyniki tego eksperymentu. Pani Izabella Dembek – uczestnicząca w eksperymencie,e poruszyła bardzo ważny wątek. Zwróciła uwagę na smutną rzeczywistość, w której kuratorzy po przejściach traumatycznych, doznanych w czasie wykonywania obowiązków służbowych na ogół pozostawieni są sami sobie. Często też wchodzą w nie swoje role, rozwiązując problemy za dozorowanych. Utarło się też wyobrażenie, że „kurator to misja, a nie praca”. Coraz częściej ważniejsza jest biurokracja, w której problemy zarówno dozorowanych, jak i kuratorów, są marginalizowane. Prelegentka uznała, że dla niej superwizja to wentyl bezpieczeństwa, zmniejszający ryzyko wypalenia zawodowego. Uważa, że superwizją powinni być obowiązkowo objęci wszyscy kuratorzy sądowi. W tej kwestii zgadzam się z nią całkowicie. Superwizja to nie luksus, a konieczność dająca gwarancję profesjonalizmu.
Pan dr Jacek Szczepkowski, terapeuta, specjalista psychoterapii uzależnień, adiunkt na Wydziale Nauk Pedagogicznych UMK w Toruniu przedstawił temat „Reifikacja i sygnifikacja jako istotne wymiary resocjalizacji”. Mówił o terapii uzależnień skoncentrowanej na rozwiązaniach. W terapii często zapominamy, że każdy pacjent jest niepowtarzalny, jest jedynym w swoim rodzaju. Nie wiemy dlaczego ludzie się zmieniają i co wpływa na zmianę ich postaw i dlaczego podejmujemy działania pod wpływem sytuacji. Nie ma jednej teorii na ten temat. Dlatego ważnym czynnikiem terapii, jest dostosowanie jej do potrzeb i możliwości pacjenta. Czyni to ją bardziej zrozumiałą dla niego, co może przełożyć się na jej efektywność. O skuteczności oddziaływań terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach (bardzo spontanicznie), dał świadectwo jeden z uczestników debaty. Przyznał przed audytorium, że w pewnym okresie swego życia „był na dnie”. Rozmowa z Panem dr Jackiem Szczepkowskim odmieniła go.
Interesującą prezentacją był również film zrealizowany przez grupę osadzonych w Zakładzie Karnym we Włocławku skupioną wokół Klubu Literackiego „Branicka 10”. Film przedstawiał historię zakładu karnego i życie za kratami. Komentowali go wychowawcy tegoż Zakładu Tomasz Seroczyński i Konrad Górski. Jestem przekonana, że dużo większy, pozytywny, wydźwięk dla realizatorów filmu byłby ich osobisty udział w debacie i rozmowa o doświadczeniach przy jego powstawaniu.
W debacie nie zabrakło również wątku zagranicznego. O swojej pracy, zadaniach i doświadczeniach mówili kuratorzy sądowi z Dolnej Saksonii /Niemcy/.
Gorące dyskusje z debaty kontynuowano na spotkaniu integracyjnym w Klubie Szwejk. To są zawsze wspaniałe spotkania.
Zarówno Debata jak i Konferencja z roku na rok cieszą się dużym zainteresowaniem, zarówno środowisk akademickich jak i praktyków z kraju i zza granicy.
Oficjalnego otwarcia tegorocznej Konferencji w dniu 08 kwietnia 2016 r dokonali Pani prof. Beata Przyborowska Prorektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Pan prof. Agnieszka Wałęga Prodziekan Wydziału Nauk Pedagogicznych tegoż Uniwersytetu. W imieniu Dyrektora Generalnego Służby Więziennej – współorganizatora konferencj,i gości przywitał płk Andrzej Leńczuk Dyrektor Biura Penitencjarnego CZSW.
Obrady w sesji plenarnej bardzo sprawnie prowadzili Pani prof. Małgorzata Kowalczyk i Pan dr Michał Szykut.
Wykład inauguracyjny wygłosił prof. Arthur Hartmann z University of Applied Science for Public Administration w Bremie. Przedstawił projekt badawczy, opisujący działania siedmiu państw europejskich (Włochy, Bułgaria, Francja, Niemcy, Łotwa, Rumunia, Wielka Brytania/Szkocja) dotyczący analizy form kar alternatywnych wobec kary pozbawienia wolności. Za punkt wyjściowy uznano przepełnione zakłady karne oraz problem powrotności do przestępstwa. Celem projektu była poprawa stanu wiedzy na temat kar alternatywnych wobec bezwzględnej kary pozbawienia wolności; przeprowadzenie badań w zakresie skuteczności kar alternatywnych oraz ocena mocnych i słabych stron nowych rozwiązań; studium przypadków dobrych praktyk pochodzących z tych krajów oraz opracowanie wytycznych, których podsumowaniem będzie Międzynarodowa Konferencja w Brukseli w dniu 19.04.2016 r. Prof. A. Hartmann zaprezentował również trzy projekty jako przykłady dobrych praktyk pracy ze skazanymi, prowadzone między innymi przez Centrum Rehabilitacji Społecznej i Integracji Skazanych w Bułgarii, większe wsparcie dla osadzonych we Francji oraz edukacja społeczna więźniów we Włoszech. Każdy z tych projektów ma na celu redukcję populacji osób osadzonych w zakładach karnych i osób ponownie popełniających czyny zabronione.
W sesji plenarnej na uwagę zasługiwały między innymi wystąpienia Pani prof dr hab Beaty Pastwa-Wojciechowskiej z Uniwersytetu Gdańskiego na temat „Czy współczesna wiedza o psychopatii przybliża nas do odpowiedzi na temat ciemnej strony natury człowieka?”; Pana prof. Dr hab. Jarosława Utrat-Mileckiego z Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego na temat „Punitywność populistyczna a wyzwania współczesnej polityki migracyjnej”; Pani prof. nzw dr hab. Beaty Marii Nowak z Pedagogium Wyższej Szkoły Nauk Społecznych w Warszawie na temat „Kapitał ludzki i społeczny w procesie readaptacji i reintegracji społecznej skazanych i ich rodzin”; Pani prof. dr hab. Barbary Stańdo-Kaweckiej z Uniwersytetu Jagiellońskiego na temat „Problemy stosowania dozoru elektronicznego w wymiarze sprawiedliwości; Pani prof. nzw dr hab. Aldony Nawój-Śleszyńskiej z Uniwersytetu Łódzkiego na temat „Modyfikacja systemu pomocy postpenitencjarnej w społecznej readaptacji osób po opuszczeniu zakładów karnych”; Pani prof. dr hab. Ireny Kurlak z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego na temat „Teatroterapia jako metoda profilaktyki zachowań ryzykownych młodzieży uczęszczającej do świetlicy”; Pana dr hab. Mariusza Sztuka z Uniwersytetu Jagiellońskiego na temat” Społeczne i kulturowe zróżnicowanie. Wyzwania dla strategii zarządzania ryzykiem powtórnej przestępczości”
W pierwszej części Konferencji nie zabrakło również wystąpień gości z zagranicy. Gen.mjr dr hab. Evgene Barash z Instytutu Służby Więziennej w Kijowie /Ukraina/ mówił o tworzeniu nowoczesnego systemu probacji i reformy służby więziennej na Ukrainie. Bardzo pozytywnie odniósł się wzajemnych kontaktów z przedstawicielami polskiej służby więziennej i służby kuratorskiej. Współpraca z kuratorami z Wielkopolskiego Stowarzyszenia Kuratorów Sądowych zaowocowała udziałem we wspólnych konferencjach w Toruniu, Lęborku i Kijowie.
Ole Meldgaard’a ze Szkoły Kofoeda w Kopenhadze /Dania/, której ideą przewodnią jest „Pomoc dla samopomocy”, opowiadał o szkole, jej roli i zadaniach. Szkoła Kofoeda jest instytucją socjalną działającą od 1928r. opartą na oddziaływaniach pedagogicznych, zmierzających do aktywizacji osób dorosłych, często bezrobotnych poprzez ich rozwój zawodowy i osobisty. Placówki oparte o idee Szkoły Kofoeda działają również poza granicami Danii m.in. w Polsce w Siedlcach (od 1997) Było to bardzo interesujące wystąpienie zawierające przesłanie, że „jeżeli człowiek sam sobie nie pomoże nikt mu nie pomoże”.
W godzinach popołudniowych obrady odbywały się w czterech sesjach tematycznych:
- Przestępczość i polityka karna.
- Profilaktyka i działania probacyjne.
- Problematyka niedostosowania i resocjalizacji nieletnich.
- Resocjalizacja penitencjarna i readaptacja społeczna.
Każdy z uczestników konferencji znalazł dla siebie interesującą problematykę. Dyskutowano m.in. o polityce karnej i daleko posuniętej ingerencji państwa w życie rodzin, koncepcji sprawiedliwości naprawczej, skuteczności profilaktyki i oddziaływań resocjalizacyjnych, problemów z adaptacją społeczną osób opuszczających zakłady penitencjarne, resocjalizacji penitencjarnej w aspekcie aksjologicznym.
Bardzo interesujący materiał na temat „Empatia wśród sprawców kazirodztwa – doniesienie z badań” zaprezentowała Pani Sandra Franczak studentka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Na uwagę zasługiwał również temat „ Crossdressing jak preferencja seksualna i styl życia. Studium przypadku” zaprezentowany przez Panią Julię Drzewiecką z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. O zagrożeniach płynących z internetu bardzo sugestywnie mówił Pan mgr inż. Wojciech Przybysz Prezes Stowarzyszenia Dzieciom i Młodzieży „WĘDka”
Wszystkie zaprezentowane materiały, zarówno w debacie jak i na konferencji, były bardzo interesujące. Należy podkreślić, że zaproponowanie przez organizatorów obszarów tematycznych wokół których toczyła się debata oraz obrady konferencji, jest bardzo dobrym pomysłem, wprowadzającym ład i porządek.
Dzięki udziałowi gości z zagranicy mamy możliwość skonfrontowania swoich działań i zapoznania się z funkcjonowaniem systemów w innych krajach. Spotkania te owocują również zacieśnieniem bliższych kontaktów i współpracą.
Po raz trzeci uczestniczyłam zarówno w debacie jaki i konferencji „Za kurtyną resocjalizacji” i po raz kolejny wyjechałam z Torunia naładowana pozytywną energią. Sądzę, że nie tylko ja, bowiem co roku spotykam liczne grono znajomych, uczestników z wcześniejszych lat. To spotkania, na których nikt nie narzeka. W sposób bardzo merytoryczny dyskutuje się zarówno o problemach jak i sposobach ich rozwiązywania, bardzo realnie oceniając rzeczywistość. Uważam, że przyjęta formuła organizacyjna konferencji i poprzedzająca ją debata, sprawdza się w praktyce. Swobodne rozmowy i dyskusje, pozwalają na bieżącą weryfikację teorii i praktyki.
Pomysłodawcą i organizatorom zarówno debaty jak i konferencji Pani prof. Małgorzacie Kowalczyk i dr Michałowi Szykutowi oraz Studentom z Koła Naukowego Pedagogów dziękuję za wspaniałą organizację i atmosferę. To dzięki Nim wywozimy miłe wspomnienia z Torunia i wracamy tu co roku.
Jak na wszystkich konferencjach, ograniczenia czasowe nie pozwalają prelegentom na pełną prezentacje tematów. Mam w tym względzie pewien niedosyt. Zwracam się z prośbą do organizatorów o zorganizowanie w przyszłym roku stoiska z książkami związanymi tematycznie z debatą i konferencją, na którym można byłoby zakupić również publikacje pokonferencyjne z lat ubiegłych. Jak wynikało z wypowiedzi Pani Prof. Małgorzaty Kowalczyk, ukazała się publikacja z I Konferencji „Za Kurtyną Resocjalizacji”, niestety dostęp do niej jest ograniczony, nad czym bardzo ubolewam.
Autor Ewa Woźna-Płusa
Poniżej podziękowania dla Wielkopolskiego Stowarzyszenia Kuratorów Sądowych od Pani Prof. UMK Małgorzaty Kowalczyk.
Więcej informacji oraz zdjęć znajdziecie państwo tutaj.
